คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ดำเนินโครงการวิจัย “พัฒนาองค์ประกอบสารออกฤทธิ์และการประเมินฤทธิ์ทางโภชนเภสัชของผลิตภัณฑ์อาหารจากข้าวสีแดงและสีม่วงดำของชุมชนในจังหวัดพะเยา” โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างนวัตกรรมอาหารสุขภาพจากภูมิปัญญาท้องถิ่น ผ่านความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยและ วิสาหกิจชุมชนกะละแมโบราณ อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา พัฒนา “กะละแมข้าวสีเพื่อสุขภาพ” ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ และมีพลังงานต่ำ ตอบโจทย์กระแสผู้บริโภคยุคใหม่ที่ใส่ใจสุขภาพ
วิจัยเพื่อชุมชน : สร้างมูลค่าผลผลิตท้องถิ่น
ผลจากการวิจัยพบว่า ข้าวสีแดงและข้าวสีม่วงดำ ซึ่งปลูกแพร่หลายในพื้นที่จังหวัดพะเยา มีปริมาณสารแอนโทไซยานินและโพลีฟีนอลสูง ช่วยต้านอนุมูลอิสระและลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง ทีมวิจัยจึงนำข้อมูลทางวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ร่วมกับสูตรกะละแมพื้นบ้าน จนเกิดเป็นผลิตภัณฑ์ “กะละแมสูตรต้านอนุมูลอิสระและมีพลังงานต่ำ” ที่ยังคงรสชาติความอร่อยแบบดั้งเดิม แต่มีประโยชน์ต่อสุขภาพมากยิ่งขึ้น
การลงพื้นที่วิจัยครั้งนี้ไม่เพียงเป็นการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์แก่ชุมชน แต่ยังช่วย เพิ่มมูลค่าผลผลิตข้าวพื้นเมืองของเกษตรกรในจังหวัดพะเยา ให้สามารถต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์ได้จริง ซึ่งจะนำไปสู่การสร้างรายได้ใหม่และความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจระดับท้องถิ่น
จากห้องแล็บสู่ตลาดจริง
ทีมวิจัยได้ทดลองจำหน่ายผลิตภัณฑ์ต้นแบบ เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2568 เพื่อประเมินความพึงพอใจของผู้บริโภค และวิเคราะห์ศักยภาพทางการตลาด ซึ่งผลตอบรับเบื้องต้นเป็นไปในทิศทางที่ดี ชี้ให้เห็นถึง ความเป็นไปได้ในการต่อยอดสู่การผลิตเชิงพาณิชย์ และการสร้างแบรนด์สินค้าชุมชนที่มีคุณภาพและมาตรฐาน
ผลประโยชน์ที่เป็นรูปธรรม
ด้านเศรษฐกิจชุมชน
– เกิดผลิตภัณฑ์ใหม่จากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีมูลค่าสูงขึ้น เพิ่มรายได้ให้เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชนด้านสาธารณสุข
– ผู้บริโภคได้ทางเลือกอาหารสุขภาพที่ลดความเสี่ยงโรคเรื้อรังด้านการศึกษาและวิจัย
– นิสิตและบุคลากรมหาวิทยาลัยได้เรียนรู้การประยุกต์ใช้ความรู้วิทยาศาสตร์ทางการแพทย์กับการพัฒนาผลิตภัณฑ์จริงด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม
– ส่งเสริมการใช้ทรัพยากรท้องถิ่นอย่างคุ้มค่า สนับสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียนและการผลิตอย่างยั่งยืน
วิทยาศาสตร์เพื่อสังคม วิจัยเพื่อชุมชน
โครงการนี้ดำเนินงานโดยทีมวิจัยจากคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ประกอบด้วย
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณรงค์ศักดิ์ มั่นคง, ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิรพัฒน์ คล้อยปาน, พญ.เพ็ญนิภัท นภีรงค์, นพ.วัชเรสร พันธ์พัฒนกุล, พญ.อชิรญา ชนะพาล, นายแพทย์วรัทภพ แดนเขตต์, นางสาวนริศรา ญาติอยู่ไกล และนางสาวสุคนธ์ทิพย์ ศรีอิสาณ
ซึ่งนักวิจัยทุกท่านได้ร่วมกันผลักดันโครงการภายใต้แนวคิด “วิทยาศาสตร์เพื่อสังคม วิจัยเพื่อชุมชน” เพื่อสร้างนวัตกรรมอาหารสุขภาพจากฐานทรัพยากรท้องถิ่นอย่างยั่งยืน สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ได้แก่
- SDG2 : ความมั่นคงทางอาหารและโภชนาการ
- SDG3 : สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี
- SDG8 : การเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน