ม.พะเยา ส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนบ้านม้งใหม่ เป็นแหล่งเรียนรู้และท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมชนเผ่าม้ง

         

          มหาวิทยาลัยพะเยา ร่วมกับ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ดำเนินโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ในพื้นที่ “ยอด-ภูลังกา” ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีศักยภาพทั้งด้านทรัพยากรธรรมชาติ วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของชุมชน โดยพื้นที่แห่งนี้ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยพะเยา นำโดย ดร.นิรมล พรมนิล อาจารย์ประจำสาขาวิชาการท่องเที่ยวและการโรงแรม คณะบริหารธุรกิจและนิเทศศาสตร์ ได้เข้าไปนำร่องให้ความรู้ด้านการท่องเที่ยวและเปิดเป็นเส้นทางท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ (เพื่อนหญิงพลังหญิง) ณ วิสาหกิจชุมชนบ้านม้งใหม่ ผ้าเขียนลายเทียน ตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา เพื่อส่งเสริมและพัฒนาให้ชุมชนแห่งนี้เป็นแหล่งเรียนรู้และการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชนเผ่าม้ง โดยเน้นทั้งด้านอาหารพื้นถิ่นและงานหัตถกรรม เช่น ผ้าเขียนลายเทียนและผ้าปักมือที่สะท้อนเรื่องราวและเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวม้งซึ่งสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน

          บ้านม้งใหม่ หมู่ 7 ตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา เป็นชุมชนที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน เดิมทีชาวบ้านตั้งถิ่นฐานอยู่ที่บ้านปางกบ อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ก่อนจะอพยพเข้าสู่ศูนย์อพยพบ้านน้ำยาว อำเภอปัว ในช่วงปี 2518 – 2519 และย้ายไปยังศูนย์อพยพบ้านแก อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา จนกระทั่งปี 2537 หลังจากศูนย์อพยพปิดตัวลง ชาวบ้านได้ตั้งรกรากถาวรที่บ้านม้งใหม่ในปัจจุบัน โดยยังคงรักษาวัฒนธรรม ประเพณี และภูมิปัญญาของชนเผ่าม้งไว้อย่างแข็งแกร่ง

          นักท่องเที่ยวที่ต้องการสัมผัสวัฒนธรรมชนเผ่าม้งแบบดั้งเดิม สามารถมาท่องเที่ยว ณ “วิสาหกิจชุมชนบ้านม้งใหม่ ผ้าเขียนลายเทียน” ตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา ไฮไลท์ของชุมชน ได้แก่ งานหัตถกรรมม้ง เช่น ผ้าเขียนลายเทียนและผ้าปักมือที่สื่อเรื่องราวผ่านลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์ ดนตรีพื้นบ้านโดยเฉพาะแคนม้ง ซึ่งใช้ประกอบพิธีกรรมและงานรื่นเริง อาหารชนเผ่าที่ได้รับอิทธิพลจากวิถีชีวิตอพยพ เช่น ข้าวปุก น้ำพริกม้ง และแกงพื้นบ้าน รวมถึงวิถีชีวิตที่ยังคงรักษาขนบธรรมเนียมและความเชื่อดั้งเดิม นักท่องเที่ยวยังสามารถชมเครื่องมือเกษตรโบราณ เช่น เครื่องตำข้าวแบบดั้งเดิมและเครื่องโม่ข้าวโพดที่ยังคงใช้ในชีวิตประจำวัน ตลอดจน Workshop ทำอาหารชนเผ่า และเรียนรู้การทำผ้าเขียนลายเทียนและผ้าปักมือจากช่างฝีมือในชุมชน ปิดท้ายด้วยการรับประทานอาหารพื้นเมืองที่หาทานได้เฉพาะที่นี่

          บ้านม้งใหม่ถือเป็นตัวอย่างของชุมชนที่นำการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมมาช่วยพัฒนาเศรษฐกิจ ควบคู่กับการอนุรักษ์อัตลักษณ์ท้องถิ่น นักท่องเที่ยวที่ไปเที่ยวจุดชมวิวผาช้างน้อย สามารถแวะเที่ยวที่บ้านม้งใหม่ที่ตั้งอยู่เยื้องกับองค์การบริหารส่วนตำบลผาช้างน้อยได้ และสามารถสนับสนุนสินค้าหัตถกรรมพื้นเมือง อาทิ ผ้าปัก ผ้าเขียนเทียน และผลิตภัณฑ์ทำมือ ซึ่งช่วยสร้างรายได้ให้กับชุมชนและเสริมสร้างความเข้มแข็งในระดับฐานราก ด้วยเสน่ห์ของธรรมชาติที่ยังคงความอุดมสมบูรณ์ และวัฒนธรรมที่ถูกรักษาไว้อย่างดี บ้านม้งใหม่จึงเป็นจุดหมายที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่ต้องการสัมผัสวิถีชีวิตและภูมิปัญญาของชาวม้งอย่างใกล้ชิด